HAKKARİ İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

Su Yapıları

          Çukurca Sidan Vadisi Su Kemeri

Çukurca merkez Bey Mahallesi’nde Sidan Vadisi’nde bulunmaktadır. Çukurca merkezden su kemerine, stabilize araç yolu, geriye kalanı patika yürüme yoluyla 45 dakikada ulaşılmaktadır. Haskel kayalıklarının alt kesiminde vadinin içinde meskûn bir alan dışında yapılmıştır. Sidan deresinin ku- zey tarafındaki sırtta kayalıklara yaslanmış olarak inşa edilmiştir. Bey Mahallesi’ndeki dereden alınan suyu Narlı’daki bahçelere aktaran yaklaşık 5 km’lik bir kanalın üzerinde bulunmaktadır. Kanal yer yer izlenebilmekte, fakat günümüzde büyük ölçüde kaybolmuş vaziyettedir.

Su kemeri, kuzey sırtta dik bir şekilde yükselen kayalıklara yaslanmış vaziyette doğu-batı istikametinde uzanmaktadır. Dört kemer açıklığı ile bunun doğu ve batısında devam eden duvarlardan ibarettir. Su kemeri ve duvarlar, topoğrafik ve kayalıklara göre şekillenmiş bir yapıdır. Duvarlarla birlikte 68 m uzunluğunda, 10 m yüksekliğinde olup, asıl su kemerlerinin bulunduğu kısım ise 22.68 m uzunluğunda tutulmuştur. Yanlarda duvarlara, ortada 1.60 m genişliğinde üç adet ayağa yaslanan kemerler düzgün olmayan sivri kemerli açıklıklar şeklindedir. Ayaklar altla 2.00 m ’lik kaide oluşturan bir duvar üzerinde yükselmektedir. Kemer açık- lıkları 3.40 m, yükseklikleri ise değişmektedir. Üstte 1.00 m’ye yaklaşan duvar üzerin- den kanal geçmektedir.



Çukurca Sidan Vadisi Su Kemeri

Su kemeri ve duvarlarda kaba yontu ve moloz taş kullanılmıştır. Taşlar, kireç harcıyla tutturu- larak düzgün sıvalı olarak örülmüştür. Hakkâri bölgesinde karşımıza çıkan bu su kemeri su ya- pısı olarak ilginç ve tek örnektir. Sulama amaçlı olarak yapılmış kanalın üzerinde yer almaktadır. Bey Mahallesi Çukurca’ya en yakın Nasturi yerleşmelerinden biridir. Burada büyük bir kilise tespit edilmiştir. Bey Mahallesi’nde Nasturilerin oturması ve günümüzde halkında bu yapının Hristiyanlardan kalma olduğunu belirtmeleri, bu yapının Hristiyan- Nasturiler tarafından yaptırıl- dığını ortaya koymaktadır. Ancak Ortaçağda inşa edilmiş olan bu yapının üzerinde tarihlendirmeye ışık tutacak kitabe veya süsleme bulunma- maktadır. Bu nedenle kesin tarihi belli değildir. Günümüzde büyük ölçüde sağlam kalmış yapının kemer ve duvarlarında yer yer yıkılmalar mevcuttur.

        Şemdinli Bağlar (Nehri) Taş Köprü

Şemdinli Çayı üzerinde, ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır. Nehri- Derecik- Irak yolu- nun bağlantısını sağlamaktadır. Köprünün Şeyh Seyyid Muhammed Sıddık tarafından yaptırıldığı kabul edilmektedir. Buna göre 20. yy başların- da inşa edilmiştir.


Şemdinli Bağlar (Nehri) Taş Köprü

Yüksek dağlar arasında derin bir vadide kuzey- güney doğrultusunda uzanan köprü, tek gözlü yolunun eğimli olduğu köprüler grubuna girmektedir. Güney ve kuzey taraftan tempan duvarları ve yol bağlantısı yıkılmıştır. Günümüzdeki durumuna göre ölçüleri, üstten yolu 17.90 m uzunluğunda, 3.10 m genişliğinde, ortadan suya olan yüksekliği 11.00 m’dir.

Köprünün tamamında taş malzeme kullanılmıştır. Kemer ve korkuluklarda kesme taş, duvarlarda düzgün kaba yonu taşlar görülmektedir. Bağlantı duvarları yıkılmış olan köprüye güney taraftan dal ve tahtalarla yapılmış eğreti bir yoldan geçilmektedir.

Eski köprünün hemen batısına betonar- me yeni bir köprü yapılmıştır. Tescilli olan köp- rünün bağlantı yolları bulunmamaktadır. Kemeri sağlam olarak duran güzel ve canlı bir görüntü yansıtan köprünün yöre için önemli bir eser olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Konumu itiba- riyle biraz uç noktada kalması göz ardı edilme- sine neden olmuştur. Köprü 2002 yılında Kültür Bakanlığı tarafından restore edilmiştir.